Қол алысу – кездесу, қоштасу, танысу жағдайларында қолданылатын ең танымал әдептілік ишараларының бірі. Мамандар әлемдік мәдениетте 2000-нан астам нышандық қол ишаралары бар деп санайды. Көптеген мамандар қол алысу ишарасының пайда болуын әскери әдепке жатқызады, яғни мұндай сәлемдесу – өзара сенімнің белгісі, бірлік пен достықтың нышаны.
Қазақтың ер адамдары ортасында сәлемдесудің бірнеше нұсқасы бар. С.С. Татубаев «қол алысып амандасу» ишарасы туралы тарихқа көз жүгіртсек, кішінің үлкенге екі қолын созып, алақандарын жайып, араб тілінен шыққан «Ассалаумағалейкүм» («Сізге тыныштық тілеймін») деген ауызша сәлемдесуімен қатар жүреді. Үлкен де жауап ретінде екі қолын созып: «Уәғалейкум уассалам» («Саған да тыныштық болсын») деп жауап береді де, қол алысады», – дейді [9, 72 б.].
Оң қол артықшылық ретінде әрекет етеді (ым-ишараны талдаудың өзі сол қолдың «күшейтуші» ретінде әрекет ететіндігін көрсетеді), өйткені ол жеңілдетілген нұсқада, яғни оң қолды ұсыну – қол беруде көрініс табады. А.Байбурин мен А.Топорков [1] ым-ишаралардағы оң жақтың артықшылығын атап өтеді, мәселен, моңғолдарда оң қол «рахым беруші» және онымен ғана олар бір нәрсе береді және алады; мұсылман халықтары арасында оны «таза» деп санайды, онымен тамақ жейді және т.б.; қазақтар босағаны тек оң аяқпен аттайды. Ш.Ж. Тоқтабаева былай деп жазады: оң қол – құрметті қол, онымен сыйлық қабылданды және табысталды, ал сол қол жыныс мүшелерінің гигиеналық процедураларын жүзеге асырды [10, 44 б.].
Қазақ амандасуының тағы бір түрі – «қол алысып, төс соғысып амандасу». Бұл «қол алысу және құшақтау, сөзбе-сөз бір-бірінің кеудесін тигізу» дегенді білдіреді. Оң қолды екінші адамның иығынан арқасына қойып, сол қолмен белден құшақтайды. Құшақтың екінші фазасы біріншіге симметриялы. Біріншісінің сол қолы оң иықтың үстінде, ал оң қолы белді құшақтайды», – деп атап өтті С.С. Татубаев [9, 78 б.]. Бұл ишарат татуласудың, бауырмалдықтың белгісі ретінде түсіндіріледі.
Ақпарат берушілердің айтуынша, қазақ ер адамдарында жауласушы жақтар табысқанда орындалатын «төс қағыстыру» (сөзбе-сөз кеудеге тигізу) салты бар, сондай-ақ, төс қағыстыру қалыңдық пен күйеу жігіттің әкелерінің бір-бірімен құдаласу (құдалық – мың жылдық) дәстүрінде қолданылады.
